De luchtvochtigheid en omgeving waar een piano of vleugel in staat is erg belangrijk. Er zijn verschillende systemen om uw piano of vleugel in optimale conditie te houden. Hydroceel, luchtbevochtiger of Dampp-Chaser Piano Life Saver? Lees hieronder waar u allemaal op kunt letten voor het optimale behoud van uw piano!
Piano’s reageren op extreme hitte of kou. Zowel de materialen als de stemming van de piano worden hierdoor aangetast. De ideale omgeving voor een piano is een ruimte met een gematigde constante temperatuur. Ons advies is daarom om de omgevingstemperatuur nooit onder de 8 graden of boven de 32 graden uit te laten stijgen. In dit geval gaan we uit van het maximale bereik. Ons advies is de piano op kamertemperatuur te houden.
Extreme vochtigheid of droogte, en snelle veranderingen daarin zijn schadelijk voor piano’s. Het beste voor een piano is een ruimte waarin de relatieve vochtigheid constant wordt gehouden. Om uw piano zo goed mogelijk te onderhouden, raden wij u aan te streven naar 40% – 70% relatieve luchtvochtigheid. Echter, in Nederland daalt de relatieve luchtvochtigheid vaak scherp, in vorstperiodes (waardes tot 20% zijn mogelijk!) Bekijk met welke producten u de luchtvochtigheid kunt reguleren.
Risico’s van wisselingen in de luchtvochtigheid
Wisselingen in de luchtvochtigheid zijn schadelijk voor vrijwel alle onderdelen van uw piano, maar vooral voor de houtverbindingen en zangbodem. De gelijmde ribben op de zangbodem kunnen loslaten en/of er kunnen scheuren in de zangbodem optreden. Daarnaast zal de kroon (bolling in de zangbodem) afnemen. Het gevolg hiervan is dat de snaren met te weinig druk tegen de brug duwen en daarmee de trilling overdracht naar de zangbodem afneemt. Losse houtverbindingen kunnen voor vervelende resonanties zorgen. De veranderende kamdruk kan zorgen voor een veranderende toon, waarbij bijvoorbeeld de lange sustain afneemt en het instrument een korte toon krijgt.
Hoe houdt u de luchtvochtigheid van de omgeving stabiel?
In droge periodes biedt een luchtbevochtiger uitkomst. Met een luchtbevochtiger zorgt u ervoor dat uw piano altijd in dezelfde luchtvochtigheid staat. De investering voor een luchtbevochtiger is relatief gering in tegenstelling tot een Dampp-Chaser systeem. Daarnaast heeft een luchtbevochtiger ook een positief effect op het leefklimaat van uw woning. Lederen bankstellen, houten vloeren en andere objecten hebben ook last van wisselingen in de luchtvochtigheid. Hebt u last van extreme wisselingen in vochtigheid? (>70%) Dan kan dit bestreden worden met een luchtbevochtiger of luchtontvochtiger.
Hoe houdt u de luchtvochtigheid in de piano stabiel?
Een andere mogelijk is het beïnvloeden van de luchtvochtigheid in de piano zelf. Dit kan op twee manieren. Met een hydroceel unit kan de luchtvochtigheid in de piano op peil worden gehouden. Deze zijn in het verleden (en worden nog steeds) veel verkocht. De aanschafprijs is laag, daarom wordt deze ook regelmatig gratis meegeleverd.
De hydroceel wordt boven in de piano gemonteerd. U legt de hydroceel in bad, of in een bijpassende waterzak om hem vocht op te laten nemen. Zodra deze het vocht opgenomen heeft, hangt u hem boven in de piano. Wanneer het te droog is zal het vocht langzaam uit de unit verdampen. Het nadeel (en daarom ook de reden dat Piano Select deze niet meer verkoopt) is dat u goed in de gaten moet houden wanneer de hydroceel uitgedroogd is. Zodra deze droog is moet de hydroceel weer opnieuw in bad of met de waterzak vochtig moet worden gemaakt. Als dat niet op tijd gebeurd zal de hydroceel juist het laatste vocht in het instrument weer aantrekken, zodat de droogte wordt versterkt. Dat resulteert in een lage luchtvochtigheid, en eenmaal gevuld een snel oplopende luchtvochtigheid. Hierdoor worden in de praktijk de schommelingen in luchtvochtigheid groter. Een hydroceel is ook niet geschikt voor een vleugel.
De beste zorg voor het instrument is een Dampp-Chaser life saver systeem. Een Dampp-Chaser wordt (vrijwel onzichtbaar) in uw instrument ingebouwd. Het mooie van dit systeem is dat het zowel kan bevochtigen als ontvochtigen. Het systeem houdt daarmee de luchtvochtigheid constant op ca 50%. Dit systeem is verreweg de beste oplossing om de luchtvochtigheid van uw instrument te stabiliseren. Uw piano of vleugel blijft daarmee langer op stemming, stabiliseert de werking van het hout (voorkomt oa vastzittende toetsen, vastlopende asjes, spanningsverschil op de zangbodem/kammen) en voorkomt corrosie. Zeker bij piano’s in het hogere segment en bij vleugels raadt Piano Select een Dampp-Chaser Piano Life Saver systeem aan.
Een goedkopere optie die wij in veel gevallen aanraden, is om een Oskar Luchtbevochtiger naast uw piano of vleugel te plaatsen. Deze stabiliseert de luchtvochtigheid van de omgeving waarin de piano staat, en heeft daarbij ook een positief effect op uw (houten) vloeren, meubels en gezondheid!
Hygrometer
Luchtvochtigheid wordt gemeten met een hygrometer. Deze hygrometer dient wel 1 keer per jaar geijkt te worden. Wikkel daartoe de hygrometer een half uur in een natte doek. De wijzer dient dan circa 97% aan te wijzen. Corrigeer de stand met het schroefje aan de onder- of achterzijde. Piano Select levert bij elke piano een digitale hygrometer. Hiermee hebt u de beste vochtindicatie van uw piano.
Direct zonlicht kan schadelijk zijn voor uw piano. Ten eerste heeft zorgt het zonlicht voor warme en droge lucht. Daarnaast tast direct zonlicht de buitenzijde (lak, politoer, etc.) van de piano aan; er ontstaat verbleking en/of craquelé. De plaatselijke verhitting destabiliseert tevens het interieur van de piano. Het is daarom belangrijk dat plaatsing in direct zonlicht wordt vermeden. Is het onvermijdelijk om de piano te plaatsen op een plek met direct zonlicht dan is een hoes om de piano of het plaatsen van gordijnen/lamellen/rolgordijn/etc. noodzakelijk.
Verwarming
Houdt altijd ruime afstand tussen een piano en een radiator, houtkachel of open haard. Een radiator heeft een hoge stralingswarmte (60 tot 80 graden celcius) en droge lucht. Een houtkachel of open haard heeft een hitte van ruim boven de 100 graden celcius. Dit zorgt voor een droge lucht in de ruimte of omgeving van de piano. Vloerverwarming daarentegen heeft een lagere temperatuur, en is veel gelijkmatiger verdeeld. De temperatuur blijft ook veel constanter. Het nadeel is dat de piano van onderaf opwarmt en er droge lucht naar boven trekt. Dit is weer te stabiliseren met het Dampp-Chaser systeem. Dit systeem wordt onder in de piano ingebouwd, en bevochtigd en ontvochtigd de piano van onderuit het instrument.
Open raam / buitendeur
Zorg dat de piano niet op een plek staat waar het veel tocht (naast open raam of buitendeur). Op deze plek zal de piano last hebben van de grote en snelle luchtvochtigheidsverschillen van buiten.
